Wat valt jou op als je naar buiten kijkt? We zijn aan het begin van onze vakantie in Litouwen en H. stelt mij deze vraag. Tja, wat valt mij op? Ik zie grauwe gebouwen, maar in vergelijking met vroeger (toen wij regelmatig oost-bloklanden bezochten) is er veel meer kleur. Alles is moderner, er staan luxe auto’s, maar toch zie ik het grauwe Oostblok er nog wel in terug. Zo noem ik een aantal dingen die mij opvallen. Maar dat is niet wat hij wil horen. ‘Nee, kijk er ligt helemaal nergens een propje vuil op straat.’ En dat klopt. Alles is brand schoon. Er ligt niets op straat. Dat was vroeger ook al zo.
Wat interessant is, is de waarneming. Met de vraag ‘wat valt jou op?’ kijk ik met mijn ogen rond en zie ik andere dingen dan een ander. Kijken doe je dus niet alleen met je ogen, maar ook met je referentiekader. En daarmee met een andere focus dan de ander.
Bij het vertellen van verhalen laat ik met woorden zien hoe iets eruit ziet; een paleis, een bos, een prinses… Het zijn mijn woorden met mijn beelden vanuit mijn referentiekader. Als ik vertel probeer ik mijn beelden over te brengen op de luisteraar. De luisteraar brengt echter zijn/haar eigen referentiekader mee. Als ik een stil, verlaten stationnetje in een leeg landschap beschrijf, ziet iedereen een ander stationnetje en een ander leeg landschap. Iedereen heeft daar eigen beelden bij. Maar als het goed is, is de emotie die de luisteraar meekrijgt wel collectief, want als verteller wil je de luisteraar laten huiveren of een enorme troosteloosheid laten ervaren.
De beelden zijn dus persoonsgebonden, maar de emotie is collectief. Net als in Litouwen waar mijn focus bij het kijken bij andere dingen ligt. Onze emotie blijkt wel gelijk over de omgeving. Wat je ziet is anders, maar de ervaring is gemeenschappelijk. Bij het vertellen van verhalen is dat net zo. De beelden die de verteller oproept zijn voor iedereen anders, maar de ervaring is (meestal) gelijk. Hoe die ervaring vervolgens verwerkt wordt, dat is dan weer wel persoonsgebonden.
Een cyclus die rond en rond gaat, verrijkt en nieuwe perspectieven biedt. Voer voor nieuwe verhalen…
Geef een reactie